Nederlands 
English 
Hoewel de meeste mensen denken dat ze goed kunnen luisteren, blijkt dat in de praktijk vaak anders. En we durven zelfs te stellen dat luisteren een van de minst ontwikkelde eigenschappen is bij veel leiders. Hoe maak je daarin als leider het verschil?
Lage betrokkenheid van medewerkers heeft vaak te maken met het onvermogen van leiders om te voldoen aan de behoeften van anderen. En het vermogen van een organisatie om succesvol door de hedendaagse complexiteit te navigeren, hangt samen met de mate van nieuwsgierigheid van hun leiders. Aspecten die allemaal te maken hebben met luisteren.
Terwijl organisaties blijven ontdekken hoe het beste op COVID-19 te reageren, zien we ook hoe belangrijk het is voor leiders om empathisch, dienstbaar en kwetsbaar te zijn. Eveneens eigenschappen die ons ondersteunen om écht te luisteren.
Waardoor wordt er zo slecht geluisterd?
Volgens ons heeft dat ermee te maken vanwege de manier hoe we praten over luisteren en in het bijzonder over ‘actief luisteren’.
Het begrip ‘actief luisteren’ is bedacht door Carl Rogers, een therapeut die ook met organisaties werkte. Hij gebruikte het bijvoeglijk naamwoord ‘actief’ naast creatief, gevoelig, accuraat, empathisch en onbevangen, om een vorm van luisteren te beschrijven waarin de luisteraar de emoties van de spreker volledig begrijpt en waardeert. De luisteraar is tegelijkertijd in staat eigen perspectief opzij te zetten en is open en transparant over eigen gedachten en gevoelens. De luisteraar accepteert bovendien de spreker zoals deze is en kan ‘onbevooroordeeld’ de wereld van de ander betreden.
Actief luisteren is complex. Echter, de betekenis die Rogers er aan geeft – en de complexiteit van actief luisteren – is verloren gegaan in de daaropvolgende uitspraken van wat het betekent om actief te luisteren.
De complexiteit van actief luisteren
Als we het begrip ‘actief luisteren’ zoeken op Google dan zijn er veel definities die we tegenkomen transactioneel van aard, omdat ze vereenvoudigd zijn van het origineel van Rogers.
Een voorbeeld:
“… actief luisteren is vooral niet complex.
Luisteraars hoeven alleen maar in hun eigen indruk en taal van de verbale en non-verbale communicatie van de andere te herhalen… “
Luisteren op deze manier vereenvoudigen, is oefenen om stil te zijn, terug te herhalen naar de spreker wat er gezegd werd, te knikken, naar voren te leunen enzovoort.
Dit gedrag van de luisteraar legt echter de focus op de luisteraar zelf (goed terug kunnen geven van wat er gezegd is) en onderdrukt een essentieel onderdeel van actief luisteren; nieuwsgierig zijn. Nieuwsgierig zijn naar wat er niet gezegd wordt.
Wat wordt er niet gezegd
De kracht van ‘actief luisteren’ is dat we luisteren naar wat de ander NIET zegt. Daarmee creëren we bewustzijn, leren en groei! En vooral niet te vergeten, we zien de spreker weer autonoom worden. Laat autonomie – naast competent zijn én de behoefte aan sociaal contact – nu een van de drie primaire behoeftes van een werknemer in een organisatie zijn.
Autonoom:een zelfstandig individu die de behoefte heeft om binnen de kaders van een organisatie zelf keuzes te maken. Hierdoor groeit eigenaarschap en daarmee commitment naar de organisatie.
Wat staat dat luisteren in de weg?
Er zijn veel aspecten die het luisteren in de weg staan. Gebrek aan tijd, de overtuiging dat we verantwoordelijk zijn voor het vinden van oplossingen voor de problemen van anderen, een overtuiging dat het onze taak is om advies te geven. Kortom we staan onszelf in de weg! Onze eigen meningen, ideeën, vooroordelen, achtergrond, neigingen en impulsen, ze staan allemaal in de weg.
Het is onwaarschijnlijk dat we een goede luisteraar worden door alleen te kijken naar de tips en technieken die hedendaagse voorstanders van actief luisteren aanbevelen. Stil blijven, knikken, naar voren leunen, samenvatten van wat je gehoord hebt; waarschijnlijk leiden geen van deze gedragingen op zichzelf tot meer empathie.
Wil je als leider een betere luisteraar worden, dan is zelfbewustzijn essentieel. In hoeverre begrijp je je altijd aanwezige innerlijke stemmen? De stemmen die je vertellen dat je al weet wat de ander probeert te zeggen. Of de ongeduldige stemmen. En wat te denken van alle vooroordelen die je al meeneemt naar een gesprek, voordat het gesprek überhaupt begonnen is. Ze spelen allemaal een rol in hoe succesvol jij kunt zijn als leider.
Benaderen als manier van ZIJN
Door luisteren te benaderen als ‘een manier van zijn’ kunnen leiders hun medewerkers het beste in zichzelf naar boven laten halen.
We zien dit vaak terug in:
- Een verbeterd gevoel van algemeen welzijn
- Creativiteit en innovatie
- Zelfbewustzijn
- Duidelijke communicatie
- Werktevredenheid
- Betrokkenheid
En uiteindelijk zal het luisterend vermogen van een leider de teamprestaties positief beïnvloeden.
Benaderen als manier van ZIJN
De wereld wordt steeds complexer en veranderingen gaan steeds sneller. Meer dan ooit is van belang dat we leren écht actief te luisteren zoals Rogers dat bedoeld heeft. Een ‘actief luisteraar’ zijn, is zowel zelfbewust als doelgericht zijn. Die reis naar meer zelfbewustzijn en een helder doel vereist meer dan het leren van nieuwe vaardigheden. Het vereist een voortdurende toewijding aan leren en zelfreflectie; leren over onszelf en de impact die we hebben op onszelf en anderen. Dit is een continu proces, geen korte uitbarsting van leren tijdens een webinar of workshop.
Bron: Johan van Bavel | januari 8th, 2021 | https://www.iaai.nl/veel-leiders-weten-niet-hoe-ze-moeten-luisteren/
